Suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh là bệnh lý nghiêm trọng và nguy hiểm, có nguy cơ dẫn đến tử vong cao. Để điều trị bệnh đòi hỏi phải biết những dấu hiệu, mức độ bệnh như thế nào từ đó có sự chăm sóc và chữa bệnh hợp lý.
Suy hô hấp là tình trạng hệ hô hấp không đủ khả năng duy trì sự trao đổi khí theo nhu cầu cơ thể, gây giảm O2 hoặc tăng CO2 máu.
Suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh (bệnh màng trong) thường xuất hiện sau vài giờ hoặc vài ngày thở bình thường sau sinh. Bệnh xảy ra chủ yếu ở các trẻ sinh non, tỷ lệ mắc bệnh tăng theo cân nặng và thời gian xuất hiện bệnh.
Đây là tình trạng phổi của bé chưa thật sự phát triển đầy đủ khi chào đời và dẫn đến thiếu surfactant (hoạt chất tạo nên tính hoạt động bề mặt) làm hạn chế diện tích bề mặt phế nang dành cho sự trao đổi khí. Đối với trẻ bị suy hô hấp cấp gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình thở và khó cơ thể thở một cách bình thường.
Theo ước tính số liệu tỷ lệ số ca tử vong do suy hô hấp hiện đang đứng hàng đầu trong số các trường hợp tử vong sơ sinh.
Các triệu chứng đa phần của hội chứng suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh có thể thấy được ngay sau khi bé ra đời. Mặc dù vậy, có những dấu hiệu cũng có thể xảy ra trong khoảng 24h sau khi sinh. Những triệu chứng thường gặp là:
- Đổ nhiều mồ hôi
- Thở khò khè do ngạt thở
- Trẻ khó thở một cách đột ngột hoặc dữ dội, sau đó là nhịp thở tăng nhanh
- Cánh mũi trẻ phập phồng và phát ra tiếng rên rít khi thở ra
- Mặt và thân tím tái, tim đập rất nhanh do thiếu oxy trầm trọng
- Hiện tượng co kéo lồng ngực và các cơ liên sườn, xương ức lõm xuống
Suy hô hấp cấp ở trẻ là bệnh nguy hiểm, các dấu hiệu được kể trên khá giống với những triệu chứng của một vài bệnh lý hô hấp hay nhiễm trùng khác. Vì thế nếu người thân nhận thấy trẻ có bất kể những biểu hiện bất thường nào đã được liệt kê trên, người thân nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gặp trực tiếp bác sĩ chuyên về hô hấp để được xác định nguyên nhân và tìm cách điều trị hợp lý.
Bệnh suy hô hấp cấp là một bệnh lý nguy hiểm nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời, rất có thể khiến lượng carbon dioxide trong máu tăng lên, dẫn đến tổn thương cho bé.
Nguyên nhân hàng đầu có thể gây ra bệnh suy hô hấp cấp đó chính là trẻ bị sinh non.
Hầu hết những trường hợp trẻ bị sinh non thường có phổi bị thiếu hoạt chất tạo tính bề mặt, đây là chất cần thiết cho sự giãn nở ra và co rút lại của phổi. Cụ thể sự thiếu hụt này là tác nhân dẫn đến tình trạng khó thở và các vấn đề hô hấp khác. Qua đó, bệnh suy hô hấp có nguyên nhân bắt nguồn từ yếu tố di truyền ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Sinh non là yếu tố chính thế nhưng còn có một số yếu tố khác cũng tác động đến khả dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh, bao gồm:
- Người mẹ có bệnh lý tiểu đường
- Sinh mổ
- Tiền sử gia đình đã bị suy hô hấp
- Sản phụ mang đa thai
- Lượng máu cung cấp cho thai nhi trong thời kỳ mang thai bị suy giảm
- Tổn thương chu sinh: Xảy ra ngạt và xuất huyết trước sinh
Sinh non được xem là một yếu tố hàng đầu của hội chứng suy hô hấp cấp. Vì thế, để ngăn ngừa căn bệnh này, thai phụ cần cố gắng sinh con đủ tháng, giảm nguy cơ sinh sớm bằng cách duy trì thói quen lối sống lành mạnh như tránh những tác động xấu, thói quen xấu hằng ngày chẳng hạn như không dùng các chất kích thích rượu bia, hút thuốc lá trong thời kỳ mang thai.
Nếu bắt buộc phải sinh sớm, khi đó bác sĩ sẽ có sự chỉ định cho thai phụ dùng thuốc để giúp phổi của trẻ được phát triển nhanh hơn, qua đó tăng khả năng sản xuất chất hoạt động, tạo tính bề mặt cho phổi, ngăn chặn xảy ra suy hô hấp cấp.
Điều trị bệnh suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh đòi hỏi phải được sự theo dõi, chăm sóc liên tục và áp dụng những phương pháp thích hợp, đúng đắn nhất. Bên cạnh đó, thời gian nhập viện sớm cũng là một yếu tố quyết định nên thành công trong điều trị.